Μπήκαμε πάλι σε μια νέα εποχή μεγάλων και πρωτόγνωρων αναταράξεων που επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία. Άλλοι λιγότερο και άλλοι πολύ πιο έντονα, βιώνουν μια κατάσταση δίχως σενάριο όπου κανένας δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι πρέπει να γίνει και πως θα είναι αυτό που έρχεται.
Μετά από 10 χρόνια οικονομικής κρίσης που γέμισαν την αγορά με αβεβαιότητα, σε συνδυασμό με την παγκοσμιοποίηση, την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την αλλαγή αγοραστικής συμπεριφοράς των πελατών, ήρθε ένας αφανής παράγοντας να πατήσει δίχως προειδοποίηση το pause στις ανεπτυγμένες χώρες.
Και τώρα τι κάνουμε; Ποιες είναι οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν όταν το οικονομικό περιβάλλον γκρεμίζεται και μαζί με αυτό και η δική σου επιχειρηματική οντότητα;
Μετά το προσωπικό μου brainstorming και ανάλυση της κατάστασης, έκανα μια ψηφιακή βόλτα στα consulting firms, σε thought leaders και futurists για να δω ποια είναι η δική τους άποψη και οι προτάσεις τους για επιχειρήσεις και brands.
Διάβασα πολύ, άνοιξα βιβλία και παλιές σημειώσεις μου, κατέβασα τις πρώτες μελέτες, είδα τις προβλέψεις χρηματοπιστωτικών οίκων, μίλησα με επιχειρηματίες – πελάτες από την ελληνική και ξένη αγορά για να πάρω μια αίσθηση.
Το συμπέρασμα μου είναι αυτό που ζούμε σήμερα ξεπερνάει κατά πολύ την παραδοσιακή έννοια του management που γνωρίζαμε στην Π.Κ. (Προ Κορονοϊού) εποχή. Η διοίκηση επιχειρήσεων είναι πολύ μικρή και αδύναμη έννοια μπροστά σε αυτό που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις τώρα και σε αυτό που έρχεται, στην Μ.Κ. (Μετά Κορονοϊού) εποχή.
Οπότε, αν δεν ειναι το management αυτό που μπορεί να βοηθήσει ιδιοκτήτες και στελέχη επιχειρήσεων, οργανισμών και brands να πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις αναταράξεις, τότε τι είναι;
Πριν απαντήσω, ας δούμε τις δυο επιλογές που έχει να επιλέξει το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου.
Ακινητοποίηση και αναμονή
Η πρώτη επιλογή είναι να κλείστουμε στις αρνητικές σκέψεις γι’ αυτό που έχει συμβεί και να παρακολουθούμε τα γεγονότα μεγενθύνοντας ακόμα περισσότερο το πρόβλημα μέσα στο μυαλό μας.
Να χωρίσουμε την εταιρία σε διοίκηση και εργαζόμενους κρατώντας τους συνεργάτες μας στο σκοτάδι και στην δική τους αβεβαιότητα για το τι θα ακολουθήσει, να περικόψουμε δραστικά όλες τις υπηρεσίες, να σταματήσουμε κάθε ενέργεια μάρκετινγκ, να παύσουμε κάθε επικοινωνία με προμηθευτές, διανομείς και πελάτες, να κάνουμε ραγδαίες μειώσεις τιμών, να αμπαρωθούμε προσπαθώντας να μην χάσουμε.
Οσο σκληρή και αν είναι η πραγματικότητα πρέπει να την κοιτάξουμε κατάματα και η αλήθεια είναι ότι θα χάσουμε, θα χάσουμε πολλά αυτό είναι δεδομένο. Αλλά αν συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο σκέψης πολύ γρήγορα θα οδηγηθούμε σε αδιέξοδο που δεν δημιουργεί ελπίδα, ευκαιρίες και προσδοκίες για την επόμενη κανονικότητα.
Ενεργοποίηση και αναζήτηση
Η δεύτερη επιλογή είναι να πάρουμε απόφαση άμεσα ότι το πιο σίγουρο και βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι η αβεβαιότητα και μέσα σε αυτή θα πρέπει να σκεφτούμε ώριμα, να δράσουμε άμεσα ώστε να (επανα)λειτουργήσουμε τώρα και να προετοιμαστούμε για το μετά.
Να καλέσουμε τους συνεργάτες μας σε ψηφιακό meeting και να τους ενημερώσουμε ανοιχτά για την κατάσταση, να τους πούμε ότι είναι προτεραιότητα για εμάς η ασφάλεια τους και να υποσχεθούμε ότι θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας (και μόνο) για να είναι καλά.
Να μιλήσουμε με πελάτες και προμηθευτές για να τους ενημερώσουμε ότι είμαστε εδώ, συνεχίζουμε να λειτουργούμε και οτι αποτελούμε ένα ισχυρό στήριγμα σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Μην ξεχνάτε ότι, ότι ακριβώς ισχύει με τις ανθρώπινες σχέσεις, ισχύει και στον επιχειρηματικό κλάδο. Οι σχέσεις χτίζονται, ενδυναμώνουν ή διαλύονται στα δύσκολα.
Να δούμε το εξωτερικό περιβάλλον και τις μοχλεύσεις που γίνονται στην αγορά. Προκαλεί εντύπωση και θαυμασμό το γεγονός ότι σε λίγες μόνο μέρες, ακόμα και οι πολέμιοι της τεχνολογίας έχουν στραφεί σε αυτή αναζητώντας άμεσα λύσεις οι οποίες παρεμπιπτόντως είναι εκεί για πολλά χρόνια.
Τηλεργασία, teleconfercences, μαθήματα και παροχή συμβουλών εξ’ αποστάσεων, collaborative εργαλεία, chat rooms, augmented reality, ανέπαφες συναλλαγές, ηλεκτρονικό εμπόριο, αποκρυσμένη αγορά από το super market μέσω branded εφαρμογής ή πλατφόρμας, συνεργασία μεταξύ Σκλαβενίτη και e-food. Ότι δεν έγινε σε 10 χρόνια έγινε σε μια εβδομάδα. Καλό δείγμα adaptation!
Αν ανήκετε στην πρώτη κατηγορία αλλάξτε άμεσα πλεύση και αν δεν θέλετε ή πιστεύετε ότι όλα έχουν τελειώσει, τότε μην συνεχίσετε να διαβάζετε το άρθρο. Δεν είναι για εσάς.
Αν ανήκετε στην δεύτερη κατηγορία θα σας βοηθήσω να βάλετε ένα πλαίσιο στις σκέψεις σας για να γίνετε εσείς το case study των εταιριών για την επόμενη μεγάλη κρίση.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό που έρχεται δεν θα είναι επιστροφή στα παλιά όπως ανέφερε ο Kevin Sneader της McKinsey αλλά κάτι ριζοσπαστικά πρωτόγνωρο. Aς το βαφτίσουμε επόμενη κανονικότητα.
Το βασικό υπό αυτές τις συνθήκες είναι να θέσεις τη σωστή ερώτηση ξεκινώντας με ορθό συλλογισμό. Αν μπούμε στη διαδικασία να αναλύσουμε και να αξιολογήσουμε χωρίς συναισθήματα και δεύτερες σκέψεις το περιβάλλον τώρα και απομονωθούμε στην πραγματικότητα η ερώτηση είναι μια: Τι πρέπει να κάνουμε αν αυτό που ζούμε τώρα είναι η επόμενη κανονικότητα;
Αυτό σημαίνει ότι σταματάς άμεσα να περιμένεις να ομαλοποιηθούν οι συνθήκες διότι αυτό που ζούμε τώρα μπορεί όντως να είναι οι ομαλές συνθήκες της επόμενης κανονικότητας.
Ενα από τα χαρακτηριστικότερα σφάλματα που έκαναν τα στελέχη των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια των προηγούμενων κρίσεων ήταν να περιμένουν την αγορά να επιστρέψει σε ήρεμα νερά. Δεν ενεργοποιήθηκαν, δεν άκουσαν, δεν διάβασαν την αγορά, δεν έκαναν κινήσεις προσαρμογής και συνέχισαν να ακολουθούν το “business as usual”. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι ίδιοι μαζί με τις εταιρίες τους να βρεθούν εκτός πλαισίου αγοράς.
Το πλάνο για το σήμερα
Πάμε να δούμε τι πρέπει να κάνετε τώρα για να επιβιώσετε .
1. Άμεση ενημέρωση από το εσωτερικό περιβάλλον, πελάτες και αγορά
Δημιουργήστε εσωτερικές διαδικασίες για την διάχυση της πληροφορίας ώστε να λαμβάνετε σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες από το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Υπουργικές αποφάσεις, ευρωπαϊκοί κανονισμοί, κινήσεις και σκέψεις του κλάδου και ισχυρών stakeholders, σκέψεις, προβληματισμοί και προτάσεις ανθρώπων μέσα από την εταιρία.
Δημιουργήστε ταχύτατα νέα γνώση και μετατρέψτε την άμεσα σε στρατηγική. Αυτή τη στιγμή η “διοικητική ευστροφία” (η ταχύτητα ανάλυσης πληροφοριών και δημιουργίας νέας γνώσης) είναι προσόν για κάθε εταιρία.
2. Πλήρη ανάλυση και ξεκάθαρη εικόνα του cash flow
Όπως και να το κάνουμε money is oχygen οπότε η χρηματοροή είναι βασικός παράγοντας τον οποίο και θα πρέπει να παρακολουθείτε σε καθημερινή βάση. Σχεδιάστε πραγματικά σενάρια εβδομάδας, μήνα, διμήνου με λιγότερο και περισσότερο ευνοϊκές συνθήκες.
Ξεχάστε το ετήσιο ή εξάμηνο πλάνο που σχεδιάσατε για τo 2020 και δημουργήστε ένα Crisis P&L που θα περιέχει όλες τις νέες παραμέτρους.
3. Εσωτερική ενημέρωση και team building
Βρίσκεστε στο τιμόνι του οχήματος και έρχεστε αντιμέτωποι με δεκάδες προκλήσεις, προβλήματα και δυσκολίες. Ωστόσο τώρα είναι που οι συνεργάτες θέλουν να σας νιώσουν δίπλα τους, να σας ακούσουν και να καταλάβουν τι γίνεται. Αφιερώστε τους χρόνο για να αναπτύξετε το αίσθημα της εμπιστοσύνης μεταξύ σας.
Υιοθετήστε στοιχεία όπως είναι η ανοιχτοσύνη και η διαφάνεια και εξηγήστε στον κόσμο τις συνθήκες. Να είστε αληθινοί, ρεαλιστές και συγκεκριμένοι. Ακόμα και αν τα νέα είναι άσχημα θα εκτιμήσουν ότι δεν κρυφτήκατε και τους είπατε την αλήθεια.
Είναι μια “νεκρή” περίοδος για πολλούς οπότε προσπαθήστε να γεμίσετε τις ημέρες των συνεργατών σας εποικοδομητικά. Ξεκινήστε εκπαιδευτικά sessions, οργανώστε workshop μεταξύ των συνεργατών, δημιουργείστε ομάδες άτυπου R&D και ζητήστε προτάσεις, δώστε υλικό να διαβάσουν, δωρεάν σεμινάριο για κάθε αντικείμενο. Μην αφήνετε να χαθεί ο χρόνος άσκοπα. Οι σοβαροί αθλητές στα μεγάλα breaks συνεχίσουν να αθλούνται.
4. Επικοινωνία με πελάτες και προμηθευτές
Οι προσδοκίες των πελατών παραμένουν σε υψηλό επίπεδο και ενώ θα περίμενε κανείς ότι σε περιόδους αναταράξεων οι απαιτήσεις τους θα μειωθούν, στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Οι πελάτες αναμένουν περισσότερα από τις επιχειρήσεις. Απαιτούν ενέργειες, δράση, συμβολή και όχι πολλά λόγια.
Βρείτε κάθε τρόπο να επικοινωνήσετε με τους πελάτες και τους προμηθευτές σας και να τους ρωτήσετε αν είναι καλά στην υγεία τους και αν μπορείτε να τους βοηθήσετε. Παρά τις δυσκολίες, κάθε κρίση έχει ευκαιρίες και αν οι ανταγωνιστές σας συρρίκνωσαν τις επαφές με το κοινό, είναι ευκαιρία για εσάς.
Με μέτρο όμως γιατί κανένας δεν θέλει να νιώσει ότι απέναντί του έχει έναν πωλητή. Η εποχή δεν προσφέρετε για πλεονεξίες και hard selling ενέργειες.
5. Υιοθέτηση νέων εργαλείων project management & επικοινωνίας
Αν δεν έχετε προνοήσει τα προηγούμενα χρόνια να ξεκινήσετε τις εργασίες του ψηφιακού μετασχηματισμού της επιχείρισής σας, ήρθε (κάπως βίαια) η κατάλληλη στιγμή.
Υπάρχουν δωρεάν και επι πληρωμή εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν εσάς και τον εταιρία σας να εξελίξετε τον τρόπο διαχείρισης των έργων και την επικοινωνία τόσο με τους συνεργάτες όσο και με τους πελάτες σας.
Σε προηγούμενο άρθρο αναλύσαμε μαζί με τους συνεργάτες μου μερικά από αυτά τα εργαλεία. Δείτε πια από αυτά μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τις εσωτερικές διαδικασίες και κατ’ επέκταση την εξυπηρέτηση και εμπειρία των πελατών σας.
6. Αναπροσαρμογή marketing communication
Σκεφτείτε activations που θα συμβάλλουν στην τωρινή κατάσταση και στις ζωές των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και προβλήματα. Αφήστε στην άκρη τις βλακώδες και ανούσιες για τις στιγμές διαφημίσεις. Συγνώμη αλλά αυτή τη στιγμή κανένας δεν νοιάζετε.
Πάντα αυτό που λέω στις εταιρίες και brands που συνεργάζονται με την RISTART, “Actions speak louder than words”. Δεν είναι η κατάλληλη περίοδος για λόγια αλλά μόνο για πράξεις. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να αποδείξετε τον λόγο ύπαρξης της εταιρίας σας και να δείξετε στο κοινό σας ότι ο πρωταρχικός σας στόχος είναι να τους βοηθήσετε, να τους ενημερώσετε, να τους εκπαιδεύσετε, να τους καθοδηγήσετε με ασφάλεια.
Ρίξτε και μια ματιά στην έρευνα της Kantar να δείτε την άποψη των πελατών.
Ολοκληρώνοντας τις παραπάνω εργασίες θα έχετε σχεδιάσει ένα δομημένο πλάνο δράσης για το τώρα ομώς αυτό δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να προετοιμάσετε την επιχειρηματική σας οντότητα και για την μετακορονοϊό εποχή.
Στην αβεβαιότητα συμβαίνουν πράματα. Στην αβεβαιότητα στηρίζονται οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις, βρίσκεται η ανάπτυξη και εκεί θα βρείτε το δικό σας καινούριο.
Οσο και να διαρκέσει αυτό που βιώνουμε σήμερα, κάποια στιγμή θα επανέλθουμε στους “κανονικούς ρυθμούς” και όπως έχει δείξει η ιστορία μετά την ραγδαία πτώση έρχεται η ανάπτυξη.
Δείτε στο γράφημα τι ακολούθησε μετά από περιόδους ύφεσης και κρίσης.
Το πλάνο για την επόμενη μέρα
Οπότε εφόσον έχετε σχεδιάσει το πλάνο επιβίωσης, αντί να τρέχετε να προλάβετε στη συνέχεια, καλό είναι να προετοιμαστείτε από τώρα.
Επανασχεδιασμός στρατηγικής
Ξεκινήστε από λευκό καμβά και ρωτήστε τον εαυτό σας. Αν ξεκινούσα σήμερα την επιχειρηματική μου δράση, πως θα το έκανα; Έχοντας στο μυαλό τις εξελίξεις, επικεντρωθείτε στις προσδοκίες και ανάγκες που θα έχει η πελατιακή βάση σας στο μέλλον. Δημιουργήστε μια ομάδα ανθρώπων εντός και εκτός εταιρίας που θα σας βοηθήσει να δείτε πέρα από το σήμερα.
Σχεδιάστε απαραιτήτως στρατηγικά σενάρια για την επόμενη μέρα, ένα για την χειρότερη περίπτωση, ένα ιδανικό και ένα αναμενόμενο. Στην πραγματικότητα μπορεί κανένα από αυτά τα σενάρια να μην σας κάνουν αλλά τουλάχιστον θα έχετε προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα. Και όπως είπε ο συγγραφέας Jackson Brown Jr:
The best preparation for tomorrow is doing your best today.
Ανακαλύψτε με ποιον τρόπο μπορείτε να βελτιώσετε την ποιότητα των εμπειριών που προσφέρετε στο κοινό σας. Αξιολογήστε τα δυνατά και αδύνατα σημεία σας ώστε να προχωρήσετε άμεσα σε προσαρμογές. Μην φοβηθείτε να πάρετε γενναίες αποφάσεις από τη στιγμή που κρίνεται το μέλλον της εταιρίας σας. Μπορεί short-term να δείτε μια πτώση αλλά long-term να διαγράψετε ανοδική πορεία.
Αναδυόμενες τεχνολογίες
Ζητήστε από τους συνεργάτες σας ακόμα και εσείς οι ίδιοι αναζητήστε νέους τεχνολογικούς vendors που θα συμβάλλουν στην υλοποίηση του πλάνου σας. Προσοχή, πρώτα το πλάνο και μετά η τεχνολογία όχι αντίστροφα.
Μείνετε προσυλωμένοι στην στρατηγική σας και κάντε κτήμα σας την καινοτομία. Δείτε παραδείγματα άλλων κλάδων και εταιρίες οι οποίες εξελίχθηκαν τεχνολογικά. Παρακολοθουθήστε ομιλίες, διαβάστε άρθρα και μελέτες για το digital transformation. Είναι μια διαδικασία που θέλει καλό σχεδιασμό και απαιτείται χρόνος.
Γνωρίζω ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ δύσκολοι για όλους αλλά αυτό που προέχει είναι η υγεία μας. Η “Επιχερηματική Οδύσσεια” όπως περιγράφω αυτό που θα ακολουθήσει, μας αναγκάζει να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τις μεγαλύτερες προκλήσεις, αμφιβολίες και φοβίες.
Αλλά πρέπει να το κάνουμε, επιβάλλεται να συνεχίσουμε την προσπάθεια γιατί όλα θα είναι διαφορετικά. Και όπως συνηθίζω να κλείνω όλες τις ομιλίες μου, ένα ταξίδι όσο μακρύ και δύσκολο αν είναι, ξεκινάει πάντα με ένα πρώτο βήμα.
Ένα ταξίδι όσο μακρύ και δύσκολο αν είναι, ξεκινάει με ένα πρώτο βήμα.
Να είστε υγιείς για να μπορέσετε να προχωρήσετε!
